
Wintertenen en winterhanden, ook wel perniones
genoemd, komen regelmatig voor. Het is een vertraging in de reactie van bloedvaten in voeten en handen op
temperatuurverschillen.
In koude en natte periodes ontstaan roodheid, zwellingen,
pijn en jeuk. Ongeveer 10 procent van de Nederlanders heeft er wel eens last
van (gehad). Het komt niet alleen bij jonge mensen voor, maar ook ouderen
kunnen er last van hebben. Vanwege de warme kleding en de goede
verwarmingsinstallaties in huizen en gebouwen, komen wintertenen en
winterhanden steeds minder vaak voor. Hoewel kou de belangrijkste factor is bij
het ontstaan van wintertenen en winterhanden, speelt niet zozeer de
temperatuur, als wel de vochtigheidsgraad van koude lucht een grote rol. In een
vochtige omgeving wordt koude beter geleid dan in een droge omgeving en daarom
komen wintertenen en winterhanden in zeer koude en dus droge streken, zoals in
Scandinavië en Siberië, niet of nauwelijks voor.
Wintertenen en winterhanden kunnen optreden in koude en natte jaargetijden. Wanneer u in de (vochtige) kou bent geweest, kunnen op tenen en handen rode of paarse plekken en zwellingen ontstaan. De plekken jeuken en/of zijn pijnlijk en dit wordt erger wanneer u in een warmere omgeving komt.
De aandoening komt het meeste voor aan de bovenkant van de vingers en de tenen maar kan ook op de voeten, de benen, de heupen, de armen en de oren voorkomen. De zwellingen op de vingers kunnen erg hinderlijk zijn en de handfunctie beperken.
Hoe ontstaat het?
Wintertenen en winterhanden worden veroorzaakt doordat kleine bloedvaatjes in de huid niet snel genoeg reageren op temperatuurverschillen. Normaliter verwijden bloedvaten zich bij warmte en kan er meer bloed door de vaten stromen.
Zo kan het warme bloed dan ook de uitstekende delen van het lichaam verwarmen. In het geval van wintertenen en winterhanden gebeurt dit niet in alle bloedvaatjes even goed. Het extra bloed dat wordt aangevoerd kan niet doorstromen en hoopt zich op. Dit leidt tot beschadigingen van de bloedvatwand en het eromheen liggende weefsel waardoor de klachten ontstaan. Mensen die al aan een aandoening lijden aan de bloedvaten, bijvoorbeeld aderverkalking (arteriosclerose), hebben meer kans op het krijgen van wintertenen en winterhanden dan personen die niet aan deze aandoening lijden. Dit geldt ook voor mensen die zogenaamde bètablokkers gebruiken, dit zijn geneesmiddelen die onder andere worden gebruikt bij hoge bloeddruk. Ook een flink onder- of overgewicht maakt de kans op het krijgen van winterhanden en wintertenen groter.
Is het ernstig en wat kunt u verwachten?
Wintertenen en winterhanden kunnen erg vervelend zijn maar zijn in principe onschuldig. Over het algemeen zullen de klachten binnen twee tot vijf weken verdwijnen. In de meeste gevallen keert de aandoening het volgende jaar weer terug. De klachten zullen elk jaar in mindere mate voorkomen en na ongeveer tien jaar zullen de klachten geheel achterwege blijven. Bij oudere mensen komt het echter regelmatig voor dat de aandoening steeds blijft terugkeren en in ernst kan toenemen. Een afdoende behandeling voor deze aandoening is nog niet voorhanden, hoewel een enkele patiënt bij een experimentele behandeling met een vaatverwijder- of vitamine-injectie nog wel eens baat kan hebben.
Wanneer naar de huisarts?
Het is raadzaam een afspraak te maken bij uw huisartspraktijk wanneer: de aandoening zich uitbreidt en dus niet meer alleen in de tenen of de handen aanwezig blijkt, de klachten ook optreden wanneer u niet in de kou bent geweest, u erg veel klachten heeft, u bètablokkers gebruikt (middelen tegen bijvoorbeeld hoge bloeddruk).
In het laatste geval kan het mogelijk zijn om van medicatie te veranderen.
Wat kunt u er
zelf aan doen?
Door voorzichtig
over de pijnlijke plekken te wrijven, kunt u de klachten wat verminderen. Doe
dat vooral voorzichtig omdat de huid al extra gevoelig is voor irritatie. Als u
veel pijn heeft, kunt u gerust een pijnstiller nemen. Aspirine werkt in dit
geval het beste maar overlegt u eerst even met uw apotheker of deze medicijnen
voor u geschikt zijn. Hoewel de plekken erg kunnen jeuken, is het belangrijk
dat u probeert niet te krabben. Door krabben kunnen wondjes ontstaan die door
de verstoring van de doorbloeding snel kunnen gaan ontsteken. Soms kunnen
wisselbaden (3 minuten in warm water, 30 seconden in koud water en afsluitend
met warm water) nog wel eens een gunstig effect hebben.
Mogelijk berust
het effect op het stimuleren van de bloedsomloop. Wisselbaden kunnen ook als
voorzorgsmaatregel gelden voor mensen die al eerder winterhanden en wintertenen
hebben gehad.
Algemene adviezen en voorzorgsmaatregelen
Mensen die van zichzelf weten dat ze snel last hebben van wintertenen en winterhanden, kunnen de kou het beste zoveel mogelijk vermijden. Moet u er toch doorheen, dan kunnen ruime, warme schoenen en handschoenen de klachten voor een deel voorkomen. Kleding en schoeisel mag vooral niet knellen. Probeer in de kou zoveel mogelijk te bewegen en blijf niet te lang in dezelfde houding staan. Om uw bloedvaten voor te bereiden op temperatuurwisselingen kunt u regelmatig wisselbaden nemen, zoals boven is beschreven.
|
Luister naar uw voeten
Pijnlijke voeten zijn niet
normaal. Verdring pijn aan uw voeten dus niet, maar doe er wat aan. De meeste
voetproblemen zijn op te lossen, en uw pedicure kan daar vaak een belangrijke
bijdrage aan leveren.
Uw voeten wassen
Was uw voeten dagelijks met
handwarm water en liever niet met zeep. Maar blijf niet te lang in het water
met uw voeten, want, hoe vreemd dat ook mag klinken, een droge huid kan daarvan
het gevolg zijn. Droog uw voeten na het wassen altijd zeer goed af, vooral
tussen de tenen met een schone handdoek. Trek daarna niet meteen uw sokken aan,
maar geef uw voeten de kans om te drogen.
Vochtregulerende crème
Ook uw voeten hebben baat
bij een goede vochtregulerende crème. Breng de crème aan op de gehele voet,
behalve tussen de tenen. Bij ieder seizoen hoort een
voetencrème, maar ook bij ieder huidtype hoort een voetencrème. Vraag dus aan
uw pedicure welke crème u in welk seizoen het best kunt gebruiken!